Σύμφωνα με τον Καντ –φιλόσοφος ξερός σαν παξιμάδι- κάθε άνθρωπος πρέπει να πραγματώνει τις δυνατότητες του, συνεπώς και κάθε αθλητής (η σκέψη αυτή πρωτοδιατυπώνεται από τον ποιητή Πίνδαρο). Η συλλογική ευθύνη μας έγκειται στο να καθοριστεί ένα βιώσιμο λειτουργικό πλαίσιο ώστε να καθίσταται αυτό κάθε φορά –για κάθε νέο πλάσμα- δυνατό.
Σκεφτείτε τον Michael Jordan. Σίγουρα πραγμάτωσε τις δυνατότητες του αγωνιζόμενος στους Chicago Bulls. Κανείς δεν περίμενε από αυτόν κάτι παραπάνω ή κάτι λιγότερο. Αν βέβαια είχε γεννηθεί κάπου αλλού κι όχι στην Αμερική του N.B.A., τότε το πλαίσιο που θα χρειαζόταν για να αναπτυχθεί προφανώς δεν θα υπήρχε και πιθανώς απλά να ψυχανεμιζόταν ότι ίσως του ταίριαζε το συγκεκριμένο άθλημα.
Όταν ο Jordan παρατούσε το basket και στρεφόταν στο baseball η απογοήτευση ήταν διάχυτη στους ενασχολούμενους με τον αθλητισμό και όχι μόνο. Ποια είναι η αιτία αυτής της απογοήτευσης ; Μα φυσικά οι δυνατότητες του συγκεκριμένου ανθρώπου που ξαφνικά αποφασίζει να χαραμιστεί. Ασχολήθηκε μ’ ένα άθλημα στο οποίο σίγουρα δεν θα γινόταν να είναι το ίδιο αποδοτικός. Κοινώς, ξαφνικά ο συγκεκριμένος οργανισμός αποφασίζει να υπο-λειτουργήσει, δηλαδή η παραγωγή του να είναι κάτω από τις παραγωγικές του δυνατότητες. Η επιστροφή του στο άθλημα που ανέδειξε όσο κανείς άλλος, δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Κουρασμένος αγωνίστηκε να περισώσει ότι θυμόμασταν απ’ αυτόν, αναδεικνύοντας βέβαια τους Washington Wizards και τραβώντας την προσοχή πάνω τους. Η αξιοπρέπεια του διατηρήθηκε και το παιχνίδι του παρέμεινε όμορφο αλλά αυτός δεν ήταν ο Jordan που ξέραμε.
Ο Reggie Lewis, αθλητής των Boston Celtics - της ομάδας μου- στα 28 του λιποθυμάει στο γήπεδο, στη διάρκεια των playoff του 1993, και διαπιστώνεται πως πάσχει από καρδιομυοπάθεια. Οι γιατροί του συνιστούν ξεκούραση και οπωσδήποτε όχι άθληση. Ένα απόγευμα εκείνο το καλοκαίρι παίζει αυθόρμητα μπάσκετ στη γειτονιά του και η καρδιά του τον προδίδει. Υπερέβει τις δυνατότητες του οργανισμού του. Αφήνει πίσω του δύο παιδιά και ένα όνομα που σβήνει.
Στην περίπτωση του Jordan, λοιπόν, έχουμε έναν άνθρωπο που επί χρόνια βελτιώνει την απόδοση του και στο τέλος της καριέρας του επιλέγει ή αναγκάζεται να υπο-λειτουργήσει. O Lewis αντίθετα, μετά απο χρόνια διαδοχικής βελτίωσης ξαφνικά καταρρέει, γιατί αποφασίζει να "υπερ-λειτουργήσει" κι όχι να σταματήσει ή να ρυθμίσει την συμπεριφορά του ανάλογα με τις «νέες» του δυνατότητες (αλλαγή παραδείγματος).
Το ίδιο συμβαίνει και με την οικονομία. Άλλοτε υπο-αποδίδει και άλλοτε υπερ-αποδίδει. Το ζητούμενο είναι να λειτουργεί σύμφωνα με τις δυνατότητες της και αυτός είναι ο στόχος της οικονομικής πολιτικής. Η συνολική παραγωγή εν τέλει εξαρτάται από τις παραγωγικές μας δυνατότητες οι οποίες είναι πεπερασμένες και πολύ αργά βελτιούμενες. Οι επιθυμίες μας τείνουν να γίνουν άπειρες και πιο πολύπλοκες καθώς φερόμαστε σαν να είμαστε αθάνατοι.
Βραχυχρόνια χάνουμε κάποιες φορές τον ρεαλιστικό μας στόχο (να αυξηθεί η παραγωγή χωρίς να αυξηθεί ο πληθωρισμός), αλλά το θέμα δεν είναι εκεί, την επόμενη φορά θα τον πετύχουμε, αλλά να κοιτάξουμε τον καθρέφτη και να καταλάβουμε επιτέλους ότι δεν γίνεται όλα τα παιδιά να γίνουν Jordan και να ζουν όπως θα ζούσε ο κάθε Jordan σε βάρος ίσως των αγέννητων και των μικρών παιδιών.
Πρέπει να ρυθμίσουμε τις συμπεριφορές μας και τις επιλογές μας σύμφωνα με τις δυνατότητες μας και να καταλάβουμε ότι εμείς απαρτίζουμε τον κόσμο που μας περιτριγυρίζει. Όποτε παίρνουμε μια απόφαση για οτιδήποτε, θυσιάζουμε πάντα τις εναλλακτικές επιλογές μας. Και εφόσον πάρουμε ένα δρόμο η επιστροφή, μετά από ένα σημείο, δεν είναι πια επιλογή. Η κόρη μου στην παρούσα φάση, ενδεικτικά, επιθυμώ να γίνει χορεύτρια μπαλέτου ή μουσικός. Δεν θα την πιέσω προς τα πουθενά, θα τις δώσω τα κριτήρια να αποφασίσει μόνη της εντός του πλαισίου που θα συνδιαμορφώσουμε.
Αν βελτιωθούμε εμείς (βελτίωση στην οικονομία σημαίνει ενίοτε και μείωση), δηλαδή η κοινωνική μας υποδομή (εκπαίδευση, νοσοκομεία,...), η χρηματοοικονομική υποδομή (τράπεζες, ασφάλειες, συνταξιοδοτικά,...) και η οικονομική υποδομή (γέφυρες, λιμάνια, δρόμοι, πολεοδομία...) τότε ο επόμενος Beethoven που θα γεννηθεί στην Ελλάδα ίσως να παίξει επιτέλους πιάνο κι οι αθλητές του βόλεϊ να χορέψουν διαδοχικά στον αέρα.
(Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στις 16-12-2008 στην αθλητική εφημερίδα "Volleytime" στα πλαίσια της στήλης "Απ' άλλη οπτική γωνία" που διατηρούσα την περίοδο 2008-2009)
